สิทธิและหน้าที่ของนิติบุคคล
1. สิทธิและหน้าที่ภายในขอบเขตวัตถุประสงค์ซึ่งย่อมเป็นไปตามที่ได้กำหนดไว้ในกฎหมายข้อบังคับหรือตราสารจัดตั้งของนิติบุคคลนั้นจะทำการใดนอกขอบเขตวัตถุประสงค์ที่กำหนดไว้ไม่ได้
2. สิทธิและหน้าที่ซึ่งเหมือนกับบุคคลธรรมดาเว้นเสียแต่สิทธิและหน้าที่ซึ่งว่าโดยสภาพจะพึงมีพึงเป็นได้เฉพาะแก่บุคคลธรรมดา เช่น ไม่อาจที่จะทำการสมรสไม่มีหน้าที่รับราชการทหารไม่มีสิทธิทางการเมือง เป็นต้น
การจัดการนิติบุคคล
เนื่องจากนิติบุคคลเป็นสิ่งไม่มีชีวิตจิตใจจึงไม่สามารถที่จะแสดงเจตนาหรือทำการโดยตนเองได้ ดังนั้นประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 70 วรรคสอง จึงบัญญัติว่า "ความประสงค์ของนิติบุคคลย่อมแสดงออกโดยผู้แทนของนิติบุคคล"
ผู้แทนนิติบุคคล คือ ผู้มีอำนาจหน้าที่จัดการแทนนิติบุคคลอาจจะมีคนเดียวหรือหลายคนก็ได้ เช่น รัฐมนตรีเป็นผู้แทนกระทรวง อธิบดีเป็นผู้แทนกรมเจ้าอาวาสเป็นผู้แทนวัดวาอารามกรรมการเป็นผู้แทนบริษัท เป็นต้น ซึ่งเมื่อผู้แทนได้จัดการอย่างใดให้แก่นิติบุคคลภายในขอบวัตถุประสงค์และตามบทบัญญัติของกฎหมายแล้วการนั้นย่อมผูกพันนิติบุคคลอำนาจของผู้แทนนิติบุคคลโดยปกติแล้วย่อมมีกำหนดไว้ในกฎหมายหรือในข้อบังคับหรือตราสารจัดตั้งนิติบุคคลนั้นและถ้ามีผู้จัดการหลายคนและมิได้มีข้อกำหนดไว้เป็นประการอื่น การทำความตกลงต่าง ๆ ในทางอำนวยกิจการให้เป็นไปตามเสียงข้างมากถ้าผู้แทนของนิติบุคคลหรือผู้มีอำนาจทำการแทนนิติบุคคลได้ทำการตามหน้าที่และทำให้เกิดความเสียหายอย่างหนึ่งอย่างใดแก่บุคคลอื่น นิติบุคคลนั้นจำต้องเสียค่าสินไหมทดแทนเพื่อความเสียหายนั้นแต่มีสิทธิไล่เบี้ยเอาแก่ตัวผู้เป็นต้นเหตุที่ทำให้เกิดความ เสียหายในภายหลังได้แต่ถ้าความเสียหายนั้นเกิดจากการกระทำซึ่งมิได้อยู่ภายในขอบวัตถุประสงค์ของนิติบุคคลหรืออำนาจหน้าที่ของนิติบุคคลบุคคลทั้งหลายเหล่านั้นที่ได้เห็นชอบให้ทำการนั้นกับผู้จัดการและผู้แทนอื่น ๆ ที่ได้เป็นผู้จัดการและผู้แทนอื่น ๆ ที่ได้เป็นผู้ลงมือทำการจะต้องร่วมกันรับผิดชดใช้ค่าสินไหมทดแทน
บทความโดย : นครินทร์ นันทฤทธิ์
ประกาศบทความโดย : http://www.prosmes.com
